بنی سلمه (قرآن)بنی سلمه یکی از چند قبیله برجسته خزرجی است که در عصر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در یثرب می‌زیستند. ۱ - نسببنی سلمه، فرزندان سعد بن علی بن اسد از تیره خزرج بودند. ۲ - سستی در جنگ احدبرخی مفسران، نزول آیه ۱۲۲ آل عمران «إِذْ هَمَّت طَّائِفَتَانِ مِنكُمْ أَن تَفْشَلَا وَاللَّـهُ وَلِيُّهُمَا ۗ وَعَلَى اللَّـهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ»؛ (و نیز به یاد آور) زمانی را که دو طایفه از شما تصمیم گرفتند سستی نشان دهند (و از وسط راه بازگردند)؛ و خداوند پشتیبان آنها بود (و به آنها کمک کرد که از این فکر بازگردند)؛ و افراد باایمان، باید تنها بر خدا توکّل کنند! را درباره آنان دانسته‌اند که در جنگ احد از خود سستی نشان دادند. ۳ - قصد فرار از جنگآیه ۱۳ احزاب « وَإِذْ قَالَت طَّائِفَةٌ مِّنْهُمْ يَا أَهْلَ يَثْرِ‌بَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْ‌جِعُوا ۚ وَيَسْتَأْذِنُ فَرِ‌يقٌ مِّنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوْرَ‌ةٌ وَمَا هِيَ بِعَوْرَ‌ةٍ ۖ إِن يُرِ‌يدُونَ إِلَّا فِرَ‌ارً‌ا»؛ و (نیز) به خاطر آورید زمانی را که گروهی از آنها گفتند: «ای اهل یثرب (ای مردم مدینه)! اینجا جای توقف شما نیست؛ به خانه‌های خود بازگردید!» و گروهی از آنان از پیامبر اجازه بازگشت می‌خواستند و می‌گفتند: «خانه‌های ما بی‌حفاظ است!»، در حالی که بی‌حفاظ نبود؛ آنها فقط می‌خواستند (از جنگ ) فرار کنند. درباره بهانه‌جویی آنان به قصد فرار از جنگ احزاب نازل شد. [۷]
ابن‌سعدالله، بدرالدین، غرر التبیان، ص۴۱۸.
۴ - شکوه به پیامبربراساس روایاتی آیه ۱۲ یس« إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَ‌هُمْ ۚ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُّبِينٍ»؛ به یقین ما مردگان را زنده می‌کنیم و آنچه را از پیش فرستاده‌اند و تمام آثار آنها را می‌نویسیم؛ و همه چیز را در کتاب آشکار کننده‌ای برشمرده‌ایم! در پی آن نازل شد که بنی سلمه به علت دوری منازلشان از مسجدالنبی، به آن حضرت شکوه کردند. ۵ - پندار باطلبه نقل مفسران، آیه ۱۴۹ صافات « وَأَرْ‌سَلْنَاهُ إِلَىٰ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ»؛ و او را به سوی جمعیّت یکصد هزار نفری -یا بیشتر- فرستادیم! درباره پندار باطل بنی سلمه و برخی قبایل دیگر ـ که ملائکه دختران خدایند ـ نازل شد. [۱۳]
ابن‌سعدالله، بدرالدین، غررالتبیان، ص۴۴۶.
۶ - القاب زشتهمچنین نزول آیه ۱۱ حجرات « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسَىٰ أَن يَكُونُوا خَيْرً‌ا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِّن نِّسَاءٍ عَسَىٰ أَن يَكُنَّ خَيْرً‌ا مِّنْهُنَّ ۖ وَلَا تَلْمِزُوا أَنفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ ۖ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ ۚ وَمَن لَّمْ يَتُبْ فَأُولَـٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ»؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند؛ و نه زنانی زنان دیگر را، شاید آنان بهتر از اینان باشند؛ و یکدیگر را مورد طعن و عیب‌جویی قرار ندهید و با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسی پس از ایمان نام کفرآمیز بگذارید؛ و آنها که توبه نکنند، ظالم و ستمگرند! در ارتباط با آنها نازل شد، زیرا با القاب زشت، یکدیگر را صدا می‌زدند. ۷ - پانویس
۸ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «بنی سلمه». |